برنامه غیر متمرکز یا DApp چیست؟ (بررسی صفر تا صد DAPPS)

• 20:09 1403-09-01
• زمان مطالعه: 9 دقیقه

برنامه غیر متمرکز یا DAPP چیست؟ احتمالا شما هم تا به الان اسم برنامه های غیر متمرکز یا Dapp ها رو در دنیای رمز ارزها شنیدین. با توجه به محبوبیتی که اپلیکیشن های غیر متمرکز و مروگر Dapp ها تو سال های گذشته بهش دست پیدا کردن، قصد داریم تا در این مقاله به طور کامل شما را با این مفهوم در دنیای ارزهای دیجیتال آشنا کنیم؛ خصوصا که فناوری بلاکچین غیر متمرکز سازی رو تقریبا به همه حوزه های مختلف وارد کرده.

با توجه به رشد چشمگیری که برنامه های غیر متمرکز در سال های گذشته داشتن، آشنایی با اون ها اهمیت بیشتری رو پیدا کرده. این مفهوم پلتفرم ها و برنامه های متمرکز رو به چالش کشیده لست. در ادامه این مقاله با ما همراه باشین تا بیشتر در مورد برنامه های غیر متمرکز یا دی اپ ها گفتوگو کنیم تا اطلاعات کاملی رو در مورد برنامه های غیر متمرکز بدست آورید.  

مقاله پیشنهادی: فناوری ارز دیجیتال چیست؟

منظور از برنامه غیر متمرکز چیست؟

شاید برای شما هم سوال باشه DApp مخفف چیست؟ و از این واژه به چه منظوری استفاده میشه؟ عبارت DApp کوتاه شده واژه Decentralized Application می باشد که به معنی اپلیکیشن های غیر متمرکز است. 

به طور کلی دی اپ یا برنامه غیر متمرکز به اپلیکشن ها و برنامه هایی گفته میشه که بر روی بستر بلاک چین ایجاد شدن و از یک سیستم غیر متمرکز برای ذخیره داده های کاربرهای خودشون استفاده میکنن. در این نوع برنامه ها نظارت و کنترل به شکل توزیع شده ای بین تمامی اعضا توزیع شده و هیچ قدرت مرکزی برای مدیریت این نوع از برنامه ها وجود نداره.

به طور معمول یک برنامه یا اپلیکیشن تحت وب مثل توییتر (Twitter) یا اوبر (Uber)، بر روی یک سیستم مرکزی اجرا میشه و یک سازمان وظیفه مدیریت اون رو به عهده داره. به این دترتیب این شرکت ها اختیار کاملی رو در مورد عملکرد و فعالیت های این نوع برنامه ها دارن. 

مهمترین مزیتی که DApp ها در مقایسه با این نوع برنامه ها دارن اینه که مدیریت اون ها به شکل غیر متمرکز انجام میشه چرا که از شبکه های بلاک چینی استفاده میکنن. از برنامه های معروفی که در حال حاضر به این شکل طراحی شدن میتونیم Tor، BitTorrent و Popcorn Time رو بهتون معرفی کنیم. برای اجرای این برنامه ها، از سیستم هایی که بخشی از شبکه همتا به همتا هستند، استفاده میشه.

مقاله پیشنهادی: متمرکز و غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال به چه معناست؟

جایگاه برنامه های غیر متمرکز در کریپتوکارنسی ها

در حوزه کریپتوکارنسی ها و رمز ارزها هم، برای اجرای یک برنامه غیر متمرکز از بستر بلاک چین که یک محیط کاملا غیر متمرکز، منبع باز و عمومی است، استفاده میشود. به این ترتیب این نوع DApp ها هم، توسط یک مرجع مرکزی کنترل نمیشن. وقتی در مورد غیر متمرکز بودن سیستم صحبت میکنیم، منظورمون اینه که این نوع از برنامه ها، به وسیله قدرت مرکزی مدیریت نمیشن و تمامی افرادی که به نحوی با شبکه این برنامه در ارتباط هستن، میتونن تو مدیریت اون ایفای نقش کنن.

یکی از مهمترین ویژگی های یک سیستم غیر متمرکز اینه که هیچ فردی نمیتونه داده هایی که در بلاک چین اون ثبت شده رو تغییر بده؛ حتی اگه اون فرد برنامه نویسی DApp رو انجام داده باشه و سازنده اون به حساب بیاد. به همین دلیل دستکاری داده ها و حذف و یا تغییر دادن اون ها امکان پذیر نیست.

مهمترین ویژگی های برنامه غیر متمرکز

حالا که با مفهوم برنامه غیر متمرکز چیست؟ آشنا شدین، بهتره کمی بیشتر در مورد جزئیات DApp ها صحبت کنیم تا علاوه بر آشنایی با اون ها کمی هم در مورد ویژگی های این برنامه ها اطلاع پیدا کنید. 
برنامه های غیر متمرکز یا DApp ها همچنان در ابتدای مسیر خودشون هستن و به همین دلیل هنوز مفاهیم پایه ای اون ها گنگ است. همچنین از اون ها در حوزه های مختلفی استفاده میشه؛ برای مثال صرافی DApp و یا سایت DApp از هزاران مواردی است که از این برنامه ها استفاده میکنن.
اما تمامی برنامه های غیر متمرکز یا دی اپ ها ویژگی های مشترکی رو دارن که در ادامه اون ها رو توضیح میدیم:

•    اوپن سورس یا متن باز بودن

کد های برنامه نویسی DApp ها به شکل عمومی منتشر میشود تا تمامی افراد بتوانند به آن ها دسترسی پیدا کنند. به این ترتیب اگه مشکلی در این کد ها وجود داشته باشه، شناسایی و رفع اون راحت تر انجام میشه.

•    مشارکت تمامی اعضا در حاکمیت

به لطف سیستم غیر متمرکز و بلاک چین، تمامی اعضا و جامعه یک برنامه غیر متمرکز میتونن در تصمیم گیری ها نقش داشته باشن. همچنین برخی از DApp ها توکن حاکمیتی دارند که بر اساس آن میزان تاثیر رای افراد مشخص میشود.

•    تمرکز زدایی 

تمامی عملیات های مربوط به برنامه های غیر متمرکز، باید بر روی بلاک چین و به شکل غیر متمرکز ذخیره بشن. به این ترتیب تمرکز زدایی به بهترین شکل ممکن انجام میشه.

•    ایجاد انگیزه برای نودها

در شبکه های بلاک چینی تعدادی از فعالان وجود دارن که نقش اون ها تامین امنیت شبکه و تایید تراکنش ها است. برای اینکه این افراد انگیزه کافی رو برای ادامه فعالیت خودشون داشته باشن، رمز ارزهایی به عنوان پاداش به اون ها پرداخت میشه.

•    پروتکل های اختصاصی

برای هر برنامه غیر متمرکز، پروتکل هایی از پیش تعیین شده وجود دان که تمامی افرادی که در حال حاضر و در آینده قصد استفاده از DApp رو داشته باشن، باید اون ها رو بپذیرن. این پروتکل ها توسط تیم برنامه نویسی DApp تعریف میشن.

 مرورگر DApp چیست؟

شاید شما هم اسم مرورگر دی اپ رو شنیده باشین ولی اطلاعی از نحوه استفاده و چیستی اون نداشته باشین. به همین دلیل قصد داریم که در ادامه مقاله برنامه غیر متمرکز چیست؟ اطلاعاتی رو در مورد مرورگر های اختصاصی DApp در اختیارتون قرار دهیم. همچنین در ادامه این مطلب نحوه استفاده از مرورگر DApp در تراست والت را هم به شما آموزش میدهیم.

در حال حاضر DApp های مختلف و متنوعی در دنیای ارزهای دیجیتال وجود دارند. به همین دلیل میزان رقابت در این حوزه بسیار بالاست پلتفرم هایی که بتونن از نوآوری و ایده های ناب تری استفاده کنن، بیشتر مورد استقبال قرار میگیرن. برای اینکه بتوانید به آخرین ترند ها در حوزه برنامه های غیر متمرکز اطلاع پیدا کنید و یا اینکه به DApp ها دسترسی داشته باشین، باید از مرورگر های DApp استفاده کنین.

البته برخی از این مرورگرها، ابزارهای دیگری را هم در اختیار کاربرهای خود قرار میدهند که مدیریت پورتفویلو یکی از آن ها است. این قابلیت به کاربرها اجازه میدهد تا به شکل همزمان از چندین پلتفرم مختلف استفاده کنند. از محبوبترین مرورگر های برنامه های غیر متمرکز میتوانیم به مواردی مثل: دیفای پالس (DeFi Pule)، دی اپ ریدار (Dapp Radar)، مرورگر Dapp در تراست والت و State Of The DApps اشاره کنیم.

آموزش فعال کردن مرورگر DApp در تراست والت

تراست والت (Trust Wallet) یکی از محبوب ترین کیف پول های دیجیتالی در بین سرمایه گذاران ایرانی است که قابلیت های متنوعی را به کاربرهای خود ارائه میدهد. این کیف پول یک مرورگر برای برنامه های غیر متمرکز داره که متونین برای دسترسی به DApp های مختلف با گوشی موبایل خود، از اون استفاده کنین. 

البته فعال کردن این مرورگر ممکنه کمی سخت باشه، مخصوصا که، به دلیل وجود دستورالعمل های فروشگاه نرم افزاری اپل، فعال کردن این مرورگر برای کاربرهایی که از آیفون استفاده میکنن، پیچیده تر است. در ادامه با ما همراه باشین تا بهتون یاد بدیم چطور میتونین این مرورگر رو در ولت دیجیتالی خود، فعال کنید.

• چگونه مرورگر DApp در تراست والت را برای گوشی های اندرویدی فعال کنیم؟

فرض ما اینه که شما از قبل کیف پول تراست والت رو بر روی گوشی خودتون نصب کردین و یک ولت دیجیتالی فعال رو در این کیف پول دارین. حالا برای این که مرورگر DApp در تراست والت رو فعال کنین، مراحل ریز رو انجام دهید:

1.   بعد از اینکه برنامه رو اجرا کردین، وارد بخش تنظیمات و به قسمت نوار ناوبری پایین برید.
2.   گزینه Preferences رو انتخاب کنین و با زدن enable گزینه ی مربوط به مرورگر برنامه های غیر متمرکز (DApp Browser) رو فعال کنین.
3.   بعد از فعال شدن مرورگر به داشبورد اصلی تراست ولت برگردین و از گزینه مرورگر DAppبرای دسترسی به برنامه های غیر متمرکز استفاده کنید.

به همین راحتی و با انجام دادن چند گام ساده میتونین مرورگر DApp در تراست والت رو برای گوشی های اندرویدی فعال کنین.

• چگونه مرورگر DApp در تراست والت را برای گوشی های آیفون فعال کنیم؟

تراست والت به دلیل قوانین و دستورالعمل های اپل استور مجبور شده که مرورگر برنامه های غیر متمرکز رو حذف کنه. اما راهی وجود داره که بتونین با کمک اون به برنامه های غیر متمرکز دسترسی پیدا کنین. برای اینکار به یک مرورگر معمولی نیاز دارین که کردوم و سافاری گزینه های مناسبی هستند.

در ادامه کافی است که مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

1.     قسمت سرچ یا نوار جستوجو مرورگر خود را باز کنید.
2.     عبارت trust://browser_enable را جستجو کنین.
3.     حالا باید در پنجره پاپ آپ جدیدی که براتون باز میشه، از گزینه Open برای باز کردن مرورگر در اپلیکیشن تراست والت خود استفاده کنین.
4.     به این ترتیب به کیف پول تراست ولت خود منتقل میشین و گزینه مرورگر DApp براتون فعال میشه.
5.    در صورتی که این روش برای شما جواب ندا، بهتره کیف پول خودتون رو بروزرسانی کنین.

کاربردهای برنامه غیر متمرکز چیست؟

برنامه های غیر متمرکزی که در بستر بلاک چین فعالیت دارن، ظرفیت ها و نوآوری های بالایی رو دارن و توسعه دهنده های مختلف با ورود به این حوزه در جال بررسی روش هایی جدیدتر برای بهره مندی از این فناوری هستن. با بررسی هایی که انجام دادیم، میتوانیم در پاسخ به این پرسش که کاربردهای DApp چیست؟ موارد زیر رو بیان کنیم.

• دیفای یا امور مالی غیر متمرکز (DeFi)

یکی از حوزه هایی که برنامه های غیر متمرکز به شکل گسترده ای مورد استفاده قرار میگیرن، امور مالی غیر متمرکز یا دیفای است. دیفای تونسته با جلب توجه بسیاری از سرمایه گذاران حوزه کریپتوکارنسی ها، بازار بزرگی رو بوجود بیاره که بیش از 40 میلیارد دلار ارزش داره. 

همچنین این حوزه خیلی سریع در حال رشد است و موفق شده که چالش ها و مشکلات مختلف سیستم های بانکی سنتی رو برطرف کنه. از مهمترین روش هایی که پروژه های دیفای مطرح کردن میتونیم به وام دادن و یا وام گرفتن پول و خدمات مالی نوآورانه ای مثل استرهای نقدینگی اشاره کنیم.

• ارائه راه حل های سازمانی

راه حل هایی که بر مبنای شبکه بلاک چین هستن، میتونن با بوجود آوردن صنعتی جدید، رشد و کارایی عملیاتی بهتری رو برای کسب و کارهای مختلف فراهم کنن. تا به الان پروژه های مربوط به برنامه های غیر متمرکز به خوبی تونستن در صنایع مختلف اثرگذار باشن. از صنایعی که به شکل فعالی از این راه حل ها استفاده میکنن، میتونیم به مدیریت زنجیره تامین و مراقبت های بهداشتی و دارویی اشاره داشته باشیم.

• بازی ها و کلکسیون های دیجیتالی

جالبه بدونین که اولین برنامه غیر متمرکزی که تونست به محبوبیت بالایی برسه، یک بازی بلاک چینی به نام کریپتو کیتیز (CryptoKitties) بود. حتی میتونیم دلیل بوجود اومدن پروژه های مختلف در زمینه DApps رو هم موفقیت چشمگیر این بازی بدونیم. البته تعداد کمی از هزاران پروژه ای که در این زمینه بوجود اومده بودن، به موفقیت رسیدن.

بازی هایی مثل Gods Unchained و Decentraland به فعالان بازار ارزهای دیجیتال ثابت کردن که همچنان تقاضای بالایی برای برنامه های غیر متمرکز وجود داره. اخیرا با رونق NFT ها یا توکن های غیر قابل تعویض، توجه به بازی های بلاک چینی بیشتر شده و راه های کسب درآمدی متنوعی رو به سرمایه گذاران ارائه کرده.

مزایای برنامه غیر متمرکز چیست؟

به طور کلی میتونیم برنامه های غیر متمرکز رو به عنوان نسل جدیدی از اپلیکیشن ها معرفی کنیم که میتونن در آینده به موفقیت های چشم گیری برسن. به همین دلیل آشنایی کامل با برنامه های غیر متمرکز، اهمیت زیادی را دارد. حفظ حریم خصوصی کاربرها یکی از مهمترین و اصلی ترین مزیت های برنامه های غیر متمرکز است که برای جلب ظر افرادی که حساسیت بالایی رو برای حریم شخصی و اطلاعات خود دارن، گزینه مناسبی محسوب میشن.

البته تمامی DApp ها مزیت های گسترده ای رو دارن که در ادامه تعدادی از اون ها رو به شما معرفی خواهیم کرد. موارد زیر تعدادی از مزیت های برنامه های غیر متمرکز هستن:

•     حفظ حریم خصوصی کاربرها
•     متن باز بودن برنامه های غیر متمرکز
•     ارائه شفافیت در مورد عملکرد خودشون به کاربرها
•     عدم سانسور شدن اطلاعات
•     انعطاف پذیری بالا برای توسعه و ارتقا

معایب برنامه غیر متمرکز چیست؟

تا به الان باید به خوبی فهمیده باشین که DApp چیست و چه کاربردهایی را دارد؟ درسته که برنامه های غیر متمرکز مزیت های بسیاری رو دارن ولی این برنامه ها خالی از ایراد نیستن و اشکالاتی به اون ها وارد شده است. برای مثال این دسته از برنامه ها کانلا جدید هستن و به همین خاطر هم جای پیشرفت و توسعه زیادی برای اون ها وجود داره.

از مهمترین مشکلاتی که این دسته از برنامه ها دارن میتونیم به توانایی پایین مقیاس پذیری اون ها و نیاز به توسعه رابط کاربری که دارن، اشاره کنیم. البته با توجه به توسعه و پیشرفت های بسیاری که در حوزه شبکه و برنامه های غیر متمرکز صورت میگیرد، انتظار میره که این مشکلات برطرف بشن. همچنین ممکن است که توسعه این برنامه ها، مزیت های بیشتری رو به این برنامه ها اضافه کند.

مقاله پیشنهادی: معرفی 8 کتاب آموزش ارز دیجیتال

جمع بندی و نتیجه

به طور کلی در این مقاله سعی کردیم که با زبانی ساده توضیح بدیم، برنامه غیر متمرکز چیست؟، چه کاربرد هایی رو داره؟ و مزایا و معایب DApp چیست؟ امیدواریم که مطالب ارائه شده تو این مقاله تونسته باشن برای آشنایی شما با برنامه های غیر متمرکز و حوزه های فعالیت اون ها، مفید و کاربردی بوده باشن. آشنایی با برنامه های غیر متمرکز با توجه به پتانسیل های بالایی که دارن، به یک ضرورت برای معامله گر و سرمایه گذارها تبدیل شده و شما هم میتونین از آن ها برای کسب درامد بیشتر استفاده کنین.