بلاک چین چیست؟(نحوه کار فناوری بلاک چین)

• 11:09 1403-09-01
• زمان مطالعه: 7 دقیقه

ممکنه شمایی که وارد دنیای ارز های دیجیتال شدین یا قصد ورود به این بازار رو دارین و یا در حال تکمیل مطالعات خودتون هستین عبارت بلاک چین رو شنیده باشین و بدنبال پیدا کردن معنی و مهوم این کلمه و این که چه کاربردی در بازار ارز های دیجیتال داره باشین.

در مقاله بلاک چین چیست؟ می خواهیم شما رو با این مفهوم آشنا کنیم که شاید اکثر کسانی که می خوان وارد این بازار بشن معنی درست اون رو نمی دونن و یا اطلاعات ناقصی در مورد عملکردش دارن، چون دیده شده بعضی ها بلاک چین رو حتی یک ارز دیجیتال می دونن اما باید در همین جا در توضیح ارز دیجیتال چیست؟ این توضیح رو بدیم که ارز های دیجیتال یک قسمتی از فناوری بلاک چین هستند، پس با ما در این مقاله همراه باشین تا با معنی و مفهوم بلاک چین بیشتر آشنا بشین.

بلاک چین چیست؟

در پاسخ به سوال بلاک چین چیست؟ می تونیم این جواب رو بدیم که بلاک چین نوعی دفتر کل توزیع شده برای ذخیره اطلاعات و تراکنش ها هست و به نوعی میشه گفت یک پایگاه داده هست که اطلاعات زیادی از تراکنش ها رو پیش خودش نگهداری و ذخیره میکنه و به نوعی یک سیستم برای ثبت اون ها هست. همچنین شما می تونین هر زمان که خواستین به این اطلاعات دسترسی داشته باشین. 

بهتر هست که قبل از هر توضیحی در ابتدا معنی لغوی این کلمه یا عبارت رو براتون شرح بدیم. عبارت بلاک چین از دو کلمه بلاک Block و چین chain تشکیل شده و در معنی تحت الفظی زنجیره بلاک ها گفته میشه. بلاک چین اولین بار با روی کار اومدن بیت کوین و بیشتر به خاطر اینکه بشه اطلاعات کاربران رو ذخیره کنه به وجود اومد و هدف از بگار کیری چنین فناوری این بود که یک شبکه آزاد و شفاف برای همه کاربران بوجود بیاد و به این صورت که همه ی افراد بتونن هر زمان که خواستن وارد شبکه شده و تراکنش انجام بدن و بلاک بسازن و این بلاک ها به صورت کاملا شفاف ثبت میشن و همه افراد می تونن جزئیات یک شبکه بلاک چینی را ببینن. 

بلاک چین چگونه کار می کند؟

در قسمت قبل گفتیم که بلاک چین زنجیره ای از بلاک ها هست و هر بلاک تعداد خیلی زیادی اطلاعات در خود ذخیره میکنه در هر بلاک هر نوع اطلاعاتی می تونه که ذخیره بشه مثلا توانایی ها و تخصص یک فرد یا تراکنش هایی که در یک شبکه بانکی یا پولی مانند، ارز های دیجیتال انجام میشه، این اطلاعات ذخیره میشن و به صورت زنجیر وار به همدیگر متصل می شن.

البته باید این رو هم اضافه کنیم که هر بلاک با یک سری رشته های متنی به نام هش به یکدیگر متصل می شن، هش ها برای جلوگیری از بروز تقلبها در شبکه بلاک چین بوجود میان و در بلاک چین هر بلاک علاوه بر اینکه هش خودش رو داره هش بلاک قبلی رو هم داره و کوچکترین تغییری در اطلاعات هش ها کل بلاک چین رو بی اعتبار می کنه.

جالب اینه که بدونین داده های یک شبکه بلاک چین در یک کامپیوتر یا سرور ذخیره نمیشه و هر سیستمی که به شبکه بلاک چین متصل بشه یک سری کپی از داده ها در اختیارش گذاشته میشه و به این اطلاعات کپی شده نود (Node) گفته میشه و وقتی شما به این اطلاعات دسترسی پیدا کردین هیچ تغییری نمی تونین در اونها ایجاد کنین مگر با توافق اکثریت. پس میشه گفت فناوری بلاک چین دفاتر کل توزیع شده را که قبلا وجود داشتن با استفاده از فرایند هش گذاری، رمز نگاری، توزیع جمعی بهبود داده.

بلاک چین چه کاربرد هایی دارد؟

همانطور که گفتیم یکی از مهمترین کاربرد های فناوری بلاک چین در سیستم رمز ارزها مانند ارز دیجیتال بیت کوین هست که با استفاده از آن امکان تقلب، برگشت تراکنش و ... دیگه وجود نداره. البته باید این نکته رو هم یادآور بشیم که فناوری بلاک چین فقط در سیستم ارز های دیجیتال کاربرد نداره بلکه در هر سیستمی که نیاز به ذخیره سازی داده دارد می تونه مورد استفاده قرار بگیره.

بلاک چین در امور مالی و تجارت بیشترین کاربرد رو داره و در سال های اخیر هم با شکل گیری انواع پلتفرم های سرمایه گذاری، وام دهی وصرافی ها و... پیشرفت زیادی داشته و حتی سیستم امور مالی غیر متمرکز DiFi هم یکی از بخشهای بلاک چین هست که در پروژه های مختلف خدمات مختلفی مانند وام دهی در کمتر از چند دقیقه را برای کاربران ارائه میده و همچنین در صنعت گیمینگ و بازی های کامپیوتری هم کاربرد های زیادی می تونه داشته باشه و در سیستم حمل و نقل و یا سازمان ها و ادارات هم می تونه به کار گرفته بشه.

در شبکه بلاک چین هم مثل یک سازمان یا جامعه میشه نوعی حاکمیت در سیستم به وجود آورد که همه به نسبت سهام خودشون در پیشبرد شبکه سهم داشته باشن. همچنین بلاک چین این قابلیت رو داره که یک دارایی رو به ارز های دیجیتال تبدیل کنه و اون ها رو به بازار عرضه کنه و افراد از هر نقطه ای از دنیا بت.نن در اون دارایی سهمی داشته باشن و سرمایه گذاری کنن. فناوری Block chain در حال حاضر به صورت گسترده مورد استفاده قرار نمیگیره و امید واریم با پیشرفت تکنولوژی هایی مثل هوش مصنوعی شاهد کاربرد های بیشتری از این فناوری باشیم.

انواع بلاک چین کدامند؟

به طور کلی بلاک چین ها به 4 دسته تقسیم میشن که به شرح مختصری از اونها می پردازیم.

•    بلاک چین عمومی

در بلاک چین عمومی هیچ محدودیتی برای دیدن تراکنش ها و نود های جدیدی که در شبکه ایجاد می شوند وجود نداره و هیچ کدام از نود ها قدرت بیشتری نسبت به بقیه نداره و شبکه کاملا غیر متمرکز هست وبه همین علت بلاک چین عمومی بیشترین شفافیت و اعتماد رو داره اما سرعت پردازش در اون کم هست. شبکه های بلاک چین اتریوم، بیت کوین و لایت کوین از نوع عمومی هستند.

•    بلاک چین خصوصی

این نوع از بلاک چین همانطور که از اسمش هم معلوم هست برای همه قابل دسترسی نیست و بیشتر توسط سازمانها و شرکت ها استفاده می شه و فقط یک سری نود های خاصی اجازه اتصال به شبکه دارن و در مقیاس کوچکتری ارائه میشوند و برای سیستم های رای گیری، هویت دیجیتال و زنجیره تامین کاربرد دارند برای مثال Cordo ,multichain ,Projects از جمله بلاک چین خصوصی هستن.

•    بلاک چین کنسرسیوم

 این نوع از Block chain یک شبکه نیمه متمرکز هست و بیشتر بوسیله چند سازمان اداره میشه مثل بانک ها و یاسازمان های دولتی استفاده میشه و امکان مدیریت و تبادل رو بین چند سازمان مختلف رو فراهم میکنه و به این وسیله ساز مان ها کنترل بیشتری در مدیرییت منابع شون دارن و امنیت این شبکه بلاک چین بالا هست.

•    بلاک چین هیبرید

این نوع از بلاک چین ترکیبی از بلاک های عمومی و خصوصی هست و میشه گفت ویژگی هردو بلاک چین رو داره، به این ترتیب که کاربر ها اجازه دسترسی به اطلاعات خاصی برای افراد مشخصی رو می تونن تعیین کنن و همچنین می تونن مشخص کنن چه قسمتی از زنجیره برای همه قابل و چه قسمتی به صورت خصوصی دسترسی باشه یک نمونه بارز در این مورد دراگون چین هست. 

الگوریم اجماع بلاک چین چیست؟

الگوریتم اجماع نقش بسیار مهمی در عملیات پردازش بلاک چین داره، این الگوریتم انواع مختلفی داره که به دو نوع از اونها می پردازیم. الگوریتم گواه اثبات کار که در شبکه بیت کوین هم از اون استفاده میشه اعضای شبکه برای مشارکت در پردازش بلاک ها باید قدرت پردازشی کامپیوتر خود رو در اختیار شبکه بزارن و از این قدرت در هشینگ یا رمز نگاری ها استفاده می شه و در ازای اون ارز دیجیتال پرداخت میشه که به این عملیات ماینینگ یا استخراج گفته میشه.

در گواه اثبات سهام هم نیازی به ماینینگ و ماینر ندارید بلکه اعضای شبکه برای مشارکت در امور باید مقداری از دارایی های خودشون رو سپرده گذاری کنن و سیستم با توجه به میزان سرمایه و دیگر موارد بهشون سود میدن. این الگوریم به دلیل داشتن مزیت هایی مثل مصرف انرژی کمتر، آسیب زیست محیطی کمتر و سرعت بالاتر محبوبیت بیشتری دارد.

امنیت بلاک چین چگونه است؟

بلاک چین ها امنیت خود را به وسیله مکانیزم های مختلفی مانند کد گذاری یا رمز نگاری و حل معادلات ریاضی تامین می کنن و وجود تغییر ناپذیری و امنیت مساله بسیار مهمی در اونها هست. البته با یک ویژگی به نام اجماع که برای پیوند دادن گره های بین اطلاعات در یک شبکه برای جلوگیری از کپی شدن معاملات و برگشت خوردن تراکنش ها و یا هر گونه تقلبی از بین می رود و وجود الگوریتم های اجماع باعث اطمینان کاربر از این می شود یک سری قوانین در شبکه وجود دارند و همه ی اعضای شبکه بر این موضوع توافق دارند و همچنین وجود ویژگی تغییر ناپذیری، یکپارچگی داده ها و سابقه تراکنش ها اعتبار امنیت هر بلاک را تضمین می کند.

بلاک چین برای بالا بردن امنیت خودش از کد گذاری استفاده می کنه که با استفاده از تابع های هش رمز نگاری این کار رو انجام میده ( هش کردن یعنی اینکه یک تابع هش اگر یک ورودی ثابت دریافت کنه یک خروجی با اندازه ثابت داره حتی اگر اون ورودی چندین بار هم اجرا بشه ولی اگر ورودی تغییری بکنه خروجی اون تابع هم تغییر خواهد کرد) و همین باعث بالا رفتن امنیت در لاک چین میشه.

کلام پایانی

در این مقاله با شما در مورد اینکه Block chain چیست؟ و چه کاربرد های داره صحبت کردیم و گفتیم که بلاک چین با روی کار اومدن ارز دیجیتال بیت کن به وجود اومد و به عنوان پایگاه اطلاعات داده میشه از اون استفاده کرد و در امور مالی و تجارت و یا امورات حمل و نقل و یا هر جایی که نیاز به یک سیستم ذخیره سازی اطلاعات باشه میشه از بلاک چین استفاده کرد و در ادامه در مورد اینکه بلاک چین چگونه کار می کنه وانواع بلاک چین ها توضیح دادیم و در مورد الگوریتم اجماع و دو نوع از گواه های اون شرح دادیم.