سیاست های پولی و مالی چیست ؟ (بررسی مفهوم سیاست های پولی و مالی) به همراه ویدیو

همونطور که می دونید، اقتصاد کلان یک کشور رو دولت ها مدیریت می کنن. این دولت ها ابزار های مختلفی برای این کار دارن. یکی از ابزار های کنترلی دولت بر اقتصاد، اعمال سیاست های پولی و مالی هستش. اعمال سیاست های پولی و مالی ناردست می تونه باعث بروز مشکلات عدیده ای برای یک کشور بشه، تورم افسار گسیخته، افت ارزش پول ملی، کاهش قدرت خرید، نزول رشد اقتصادی و .... همه می تونن از عواقب تصمیمات نادرست در حوزه سیاست گذاری پولی و مالی باشن.

احتمالا عبارت‌ سیاست‌های پولی و مالی بار ها به گوشتون خورده .قطعا تاکنون در خصوص این مفاهیم چیز های زیادی در اخبار، محافل و شبکه های اجتماعی و .... شنیدیم اما احتمالا به طور دقیق ندونیم که ساز و کار این سیاست های به چه شکله و به چه طریقی عمل می کنن. و همچنین اجرای این سیاست ‌ها به چه معنایی هست و این تصمیمات چگونه اجرایی و عملی میشن و اصلا چرا دولت‌ ها به استفاده از این سیاست ها روی میارن. نکته مهم اینه که سیاست های پولی و مالی رو نباید صرفا اقتصادی یا سیاسی بدونیم. در اصل در اعمال این سیاست ها، یک تلاقی بین اقتصاد و سیاست دیده میشه. برای شروع بررسی این مسائل اول از همه در ادامه تاریخچه این مهم یعنی تاریخچه سیاست های پولی و مالی رو بررسی می کنیم و خواهیم دید که از کجا و چگونه اومده.

تاریخچه سیاست های پولی و مالی

همانطور که در ویدئو اشاره شد، ممکنه در وهله اول این طور تصور بشه که سیاست‌ های پولی و مالی ابتکار جدیدی در اقتصاد هستش اما واقعیت اینه که سابقه وجود چنین مفاهیمی به گذشته های دور بر میگرده. اگر بخوایم ریشه قدیمی‌ترین سیاست ‌های پولی و مالی اجرا شده رو پی بگیریم باید ابداع کننده نخست این سیاست‌ ها رو کسانی بدونیم که برای نخستین بار در طول تاریخ پول ‌ها رو کم ارزش کردن.

در حقیقت تولد این سیاست ‌ها وقتی بود که حکومت ها سکه‌ های طلا رو جمع آوری کردن و بعد از ذوب کردنشون اونا رو با فلزات کم ارزش تری مثل مس و .... ترکیب کردن. با این کار وزن و عیار سکه رو تغییر می‌دادن. کاهش دادن ارزش پول رایج در سالیان پایانی حکومت امپراطوری روم در سطح وسیعی انجام گرفت، ادامه اون هم به اروپای غربی در دوره ‎های میانه اخیر بر میگرده. برای مثال در قرن 15 میلادی پادشاهان فرانسه که قادر به جمع آوری مالیات به شکل معمول نبودن، به نوعی از روش کاهش ارزش پول استفاده کردن و تونستن از پول کاهش یافته به عنوان یک ابزار مالیات تورمی برای تامین هزینه‌ های سرسام آور جنگ 100 ساله با انگلیس استفاده کنن.

با این وجود می تونیم بگیم که اجرای سیاست‌ های پولی و مالی تاریخچه‎ ای به اندازه تاریخچه اختراع سکه و پول کاغذی داره. پس متوجه شدیم که تاریخچه سیاست های پولی و مالی محدود به سال های اخیر نیست و از زمانی که مفهومی به نام پول متولد شده و دولت های متولی مدیریت جریان پولی و مالی شدن، همواره با اجرای سیاست های پولی و مالی مختلف سعی در فراهم کردن هزینه های جاری خودشون داشتن.

ویدیوی پیشنهادی: تاریخچه پول و ارزهای فیات

سیاست های پولی و مالی چیست ؟

باید بدونیم که دولت ‌ها می‌تونن با برخی سیاست ها و تصمیم ها اقتصاد رو در سطوح کلان و ملی تحت تاثیر قرار بدن که به طور کلی به مجموعه این اقدامات و سیاست ها، سیاست ‌های پولی و مالی اطلاق میشه. در بیان ساده‌ تر به تمامی ابزار هایی که به کار گرفته میشن تا بتونیم با اونا اقتصاد کلان و ملی رو کنترل کنیم و بر جوانب مختلف اون تاثیر داشته باشیم سیاست‌ های پولی و مالی خواهیم گفت. برای بررسی این مفاهیم، عبارت سیاست های پولی و مالی رو به دو قسمت تقسیم می کنیم و جدا و جدا بررسی خواهیم کرد. در ابتدا با مفهوم سیاست پولی سر کار داریم و در موردش توضیح میدیم.

ویدیوی پیشنهادی: آشنایی با پول های دیجیتال

سیاست پولی چیست ؟

به طور کلی به رابطه بین نرخ بهره در اقتصاد و عرضه پول، سیاست پولی میگیم. اگر مفهوم نرخ بهره براتون گنگه باید بگم که نرخ بهره هزینه ‌ای هستش که در ازای استقراض پول باید پرداخت بشه. نرخ بهره همواره به عنوان درصدی از کل مبلغ استقراض ‌شده بیان میشه. برای مثال اگر شما برای خرید خانه، ماشین یا کمک هزینه چیز دیگه ای وام دریافت کنین، ملزم به پرداخت سود یا بهره اون خواهید بود. همین طور اگر وجهی رو در بانک قرار بدین، به مثابه وام دادن به بانک هستش و از همین رو شما سود دریافت می کنین. نرخ بهره معین‌ شده توسط بانک، میزان سود یا بهره پرداختی شما به بانک یا بانک به شما رو مشخص می‌کنه. خب مفهوم نرخ بهره یا نرخ سود رو فهمیدیم و برگردیم به اصل موضوع مون که توضیح مفهوم سیاست پولی بود. سیاست پولی ابزار های مشخص و معمولی داره که میشه با بهره گیری از اونا بر مواردی مثل رشد اقتصادی، تورم و بیکاری و .... تاثیر گذاشت. برای اعمال و پیاده سازی چنین سیاست ‌هایی بانک های مرکزی کشور ها مسئولیت اجرایی رو بر عهده می گیرن و در واقع این به دلیل در دست داشتن انحصار چاپ پول توسط بانک مرکزی و همچنین کنترل و مدیریت عرضه پول توسط این نهاد حاکمیتی هستش. به طور کلی سیاست های پولی رو می تونیم به دو دسته کلی انقباضی و انبساطی که در ادامه بررسی می کنیم.

•    سیاست پولی انبساطی :

به طور کلی هر سیاست یا عملکردی که افزایش‌ دهنده عرضه پول باشه رو سیاست پولی انبساطی خواهیم نامید. سیاست پولی انبساطی وقتی به کمک دولت ‌ها میرسه که کشور در شرایط رکود اقتصادی قرار داره. در همچنین مواقعی بانک های مرکزی برای برقراری تعادل در اقتصاد و کاهش اثرات نا خوشایند رکود، معمولا با افزایش عرضه پول دست به مهار رکود میزنن. 

•    سیاست پولی انقباضی :

سیاست پولی انقباضی به تدابیر و سیاست هایی گفته میشه که باعث کاهش در عرضه پول میشن. سیاست پولی انقباضی زمانی اعمال میشه که تقاضا ها در بازار ها بالا رفته و این امر باعث افزایش نرخ تورم میشه. دولت ها با اجرای سیاست های انقباضی، حجم پول در گردش در سطح جامعه رو کاهش میدن و به عنوان یک ابزار کنترل تورم ازش استفاده می کنن.
سیاست های پولی انقباضی یا انبساطی ؟ کدام یک بهتر است ؟
همونطور که می دونید انبساط در لغت به معنای بزرگ شدن و گسترده تر شدن هستش. در مقابل انقباض به معنی کوچک شدن و جمع شدن هستش. در علم اقتصاد مجموعه سیاست های انبساطی و انقباضی اجرایی میشن با هدف رونق اقتصادی، کنترل تورم، کاهش نرخ بیکاری و .... . به شکل کلی نمیشه گفت که کدوم یکی از سیاست های انقباضی یا انبساطی بهتره، در هر شرایطی، یکی از این سیاست ها راه گشا خواهد بود و سلامت اقتصاد یک کشور به برقراری توازن بین این دو مفهوم بستگی داره. برای مثال اثرات بلند مدت سیاست های انبساطی می تونه منجر به افزایش نقدینگی و تورم بشه و همچنین در مقابل اثرات بلند مدت سیاست های انقباضی می تونه باعث بروز رکود بنگاه های تولیدی بشه. پس پر واضحه که هر کدوم از این سیاست ها لازمه که در جای مناسب خوشون و متناسب با شرایط اقتصادی اجرا بشن تا برای رشد و توسعه اقتصادی یک کشور، مفید باشن. در غیر این صورت نتیجه عکس خواهند داد و بحران اقتصادی تشدید خواهد شد که تمامی این مطالب را در ویدئو  می تونید متوجه بشید.

سیاست مالی چیست ؟

عملکرد دولت ها رو در زمینه سطح خرید ها، پرداخت‎ های انتقالی و نظام مالیاتی سیاست مالی خواهیم نامید. در اصل ابزار هایی که دولت مستقیما برای اثرگذاری بر اقتصاد به کار می گیره سیاست مالی به حساب خواهند اومد. سیاست‌ های مالی عمدتا مربوط به مخارج و هزینه‌های جاری خود دولت ها هستش. ابزار های درآمدی دولت که برای مثال یکیشون مالیات هستش و هزینه ‌های دولت که هر دو بر مدیریت اقتصاد در سطح کلان و ملی تاثیر بسزایی دارن در اجرای این سیاست ها به کار گرفته میشن.در اصل نحوه هزینه کرد دولت از بودجه به منظور اثرگذاری بر فعالیت‌ های اقتصادی از طریق الگوی تخصیص منابع، توزیع درآمد و تقاضای کل خلاصه‌ای از عملکرد هایی هست که دولت ها در پیاده سازس سیاست ‌های مالی در دستور کار خودشون قرار میدن.

تفاوت سیاست های مالی و پولی

به طور کل سیاست‌های پولی نرخ بهره رو مدیریت می کنن و مقدار پول در گردش در جامعه رو کنترل می کنن. این دسته از سیاست ها همواره توسط بانک‌های مرکزی کشور ها برای جهت دهی فعالیت ‎های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیره. در مقابل سیاست های مالی مربوط به سیاست های مالیاتی و دخل و خرجی دولت بوده و به نوعی در بودجه خودش رو نشون میده، افزایش اشتغال و رونق اقتصادی مواردی هستن که در این سیاست ها دنبال میشن.

سخن پایانی    

در این مقاله در مورد مفاهیم مهم و کلیدی در اقتصاد کلان صحبت کردیم. شاید سابقا اسم سیاست های پولی و مالی به گوشتون خورده بود ولی با خوندن این مقاله دقیق تر می فهمید که سیاست های پولی و مالی چیست. اشاره کردیم که این مفهوم چیز جدیدی نیست و از صد ها سال قبل توسط دولت ها برای مدیریت اقتصاد و هزینه های کشور اجرایی میشد. با اجرای سیاست های پولی و مالی، دولت ها می تونن در مقاطعی اثرات بحران های اقتصادی رو کم رنگ تر کنن و به فعالیت های اقتصادی یک کشور جهت بدن. همچنین ابزاری کارآمد برای مبارزه با نرخ تورم و رکود اقتصادی هستش. این که در چه مقطعی از کدام سیاست پولی و مالی استفاده بشه، بسیار حیاتی و حائز اهمیت هستش و چنان چه توازن در اجرای سیاست های پولی و مالی برقرار نباشه، مطمئنا اثرات نامطلوب و مخربی روی اقتصاد یک کشور خواهد داشت. امیدواریم این ویدئو و مقاله براتون مفید بوده باشه و سطح سواد اقتصادیتون رو ارتقا داده باشه. نظراتتون رو می تونید در پایین صفحه با ما به اشتراک بذارید.